Lâu nay nhiều người chơi audio coi việc nghe nhạc trên subwoofer là… phản cảm do màn trình diễn thiếu thuyết phục của những chiếc sub trong hệ thống hi-fi.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở chất lượng của cục sub và cách sắp đặt, hiệu chỉnh sao cho chiếc sub có được màn trình diễn hài hòa với các thiết bị còn lại trong bộ dàn. Dưới đây là một số lưu ý, ngõ hầu giúp người chơi loa sub khai thác tối đa ưu thế của thiết bị này nhằm nâng cao chất lượng trình diễn của toàn hệ thống.

 CHỌN VỊ TRÍ TỐI ƯU

Tiếng trầm không định hướng của loa sub không đồng nghĩa với việc người chơi có thể đặt bất kỳ đâu trong phòng nghe đều cho kết quả tương đương. Chọn được điểm đặt loa sub phù hợp có thể tạo nên sự khác biệt rõ ràng trong màn trình diễn âm trầm của loa. Nhiều người chọn giải pháp khá tiện lợi là đặt loa sub vào góc phòng, bởi theo cách này tiếng bass sẽ dày và lớn nhất. Nhưng việc đặt loa sub ở vị trí đó sẽ không cho âm bass chi tiết.

Với loa sub nhỏ (đường kính dưới 20cm), vị trí tốt nhất là đặt trước cặp loa chính khoảng 0,9-1,2m. Việc đặt loa sub quá xa loa chính khó mang lại cảm giác âm bass được tạo ra từ hệ thống loa chính. Trong quá trình định vị loa sub, người chơi nên vặn âm lượng lớn để có thể tìm ra điểm nào cho âm bass lớn, nhưng vẫn giàu chi tiết nhất.

Người chơi nên chọn ra một số điểm đặt loa khả quan nhất và sử dụng CD thử có nhiều âm trầm sâu, chơi lặp lại đoạn nhạc nhiều âm bass đó trong quá trình đáo loa sub qua các vị trí khác nhau trong phòng nghe. Mục đích của quá trình này nhắm tìm ra vị trí mà ở đó loa sub tái tạo âm bass sâu nhất, nhưng vẫn giữ được sự cân đối với dải trầm và trung trầm.

Trong một số trường hợp, sau khi đã kê đặt ở nhiều vị trí mà âm bass vẫn không chi tiết như mong muốn, người chơi có thể cân nhắc giải pháp sau: nhấc ghế nghe ra khỏi vị trí và đặt loa sub vào đó, bật một bộ phim hoặc bản nhạc có nhiều âm bass với âm lượng lớn. Tiếp theo, hãy đi quanh phòng đến điểm mà người chơi muốn đặt loa tại đó nhất (theo chủ quan). Cuối cùng là di chuyển loa sub trên đường thẳng từ vị trí ngồi nghe đến điểm đó. Khi dịch chuyển loa, hãy lắng nghe để xác định vị trí mà loa bass có thể cho chất âm mạnh mẽ và chi tiết nhất, rồi cố định loa tại đó.

 

Chọn được điểm đặt loa sub phù hợp có thể tạo nên sự khác biệt trong màn trình diễn âm trầm của loa.

 ĐẦU NỐI VÀ CÂN CHỈNH

Thông thường phía sau loa subwoofer có khá nhiều nút chỉnh, lỗ cắm với đủ loại thông số. Sự bố trí này có thể khiến người “ngoại đạo” với audio bối rối trong giây lát. Song nếu quan sát kỹ có thể thấy các chức năng khá rõ ràng và đơn giản. Cách đấu đơn giản và hiệu quả nhất là nối dây tín hiệu từ ampli/preampli đến đường “Sub in” phía sau loa sub (hoặc trên một số sub đề là LFE/Direct/Bypass…).

Tiếp theo, đẩy núm chỉnh điểm cắt tần lên mức cao nhất. Ở một số dòng loa sub cho phép thay đổi dải tần ở khoảng rất rộng từ 40Hz đến 200Hz. Người chơi cần nghiên cứu kỹ các thông số kỹ thuật của cặp loa chính và loa sub trên khía cạnh này để chọn được ngưỡng cắt tần phù hợp cho loa sub. Một cách ước lượng tương đối để lựa chọn mức cắt tần trên loa sub sao cho phù hợp với loa chính như sau: Ngưỡng 150-200 Hz khi loa chính có đường kính loa bass 5-8cm; Ngưỡng 80Hz hoặc 100Hz với loa chính có đường kính loa bass 10-13cm; Ngưỡng 60Hz hoặc 80Hz với loa bookshelf cỡ lớn hoặc loa cột thanh mảnh. Việc chọn điểm cắt tần rất quan trọng, bởi đây là một trong những yếu tố quyết định đến sự phối hợp hài hòa giữa loa sub và cặp loa chính, cần cân chỉnh sao cho người nghe không nhận biết được sự thiếu hụt hoặc chồng chéo tần số giữa hai loại loa này.

 

Nút chỉnh pha (phase) cũng là một trong những nút điều chỉnh quan trọng trên loa sub, bởi loa sub và loa chính của hệ thống chỉ có thể “hát hay” khi chúng đồng pha – đồng nghĩa với việc các loa woofers của cặp loa chính và loa subwoofer chuyển động ra/vào đồng thời. Để kiểm tra các loa có hoạt động đồng pha với nhau không, hãy bật nhạc thật lớn với phần mềm có nhiều âm bass và lắng nghe ở “điểm ngọt” trong khoảng một phút. Đồng thời, bố trí người ngồi chỉnh nhẹ nút chỉnh pha 0/180 tại chỗ đặt loa sub. Điểm chuẩn là khi người nghe nhận thấy tại đó hệ thống cho nhiều âm bass nhất. Trong trường hợp người nghe không cảm thấy sự khác biệt khi chỉnh ở bất kỳ điểm nào từ 0 đến 180, hãy để nút ở vị trí 0.

Bước cuối cùng là điều chỉnh âm lượng của sub. Một số người “nghiện” âm bass (bass freak) có thể đẩy tiếng sub lớn hơn một chút so với mức âm lượng chung của hệ thống loa chính. Khi đó, hệ thống sẽ mất đi sự cân bằng về các dải tần và thiên về âm bass. Với những người ưa sự hài hòa, âm lượng của loa sub sẽ được điều chỉnh cho phù hợp với âm lượng của cặp loa chính. Trong trường hợp này, âm thanh của hệ thống có thể đạt đến sự cân bằng và hài hòa nhất. Nếu muốn điều chỉnh tuyệt đối chính xác, người chơi cần đến sự hỗ trợ của dụng cụ đo âm lượng chuyên nghiệp trong các phòng thu hoặc phòng thí nghiệm.