Innovation Compact: Mâm đĩa than tối ưu

Mâm đĩa than Innovation Compact là một tác phẩm nghệ thuật cơ khí chế tạo máy của Clearaudio (Đức), mang lại khả năng thượng hạng trong thể hiện âm nhạc đỉnh cao.

Clearaudio là hãng hàng đầu về chế tạo mâm đĩa than và phụ kiện có hơn 1/3 thế kỷ kinh nghiệm và mọi sản phẩm Clearaudio đều được chế tạo thủ công tại Erlangen, Đức với sự đo lường và kiểm soát nghiêm ngặt. 5 năm lại đây Clearaudio, nghiên cứu và đóng góp nhiều sáng chế trong lĩnh vực thiết kế analogue như: đầu kim MC có động lực cao, độ rõ nét S/N 90 - 100 dB. Trục xoay mâm dùng gốm từ lực CMB (ceramic magnetic bearing - trục bằng gốm đế từ), đế mâm dùng gỗ chống đạn Panzeholz, nhựa POM làm thớt đĩa…                                                              

Ra đời năm 2009, trong 2 năm, Innovation đã giành giải thưởng lớn của tổ chức uy tín RED DOT và sau đó là giải “Lỗ tai vàng 2010”, giải “Nhà phê bình lựa chọn 2011” của Tạp chí Âm thanh tuyệt đối TAS. Serie Innovation xứng đáng là sản phẩm hội tụ mọi kỹ thuật đỉnh cao của Clearaudio trong 34 năm phát triển. Tuy nhiên mức giá khoảng 15.000USD (~315 triệu đồng) trọn bộ cần, kim, đúng là ở trên mây. Clearaudio đã quyết định làm ra sản phẩm Innovation Compact [giá tham khảo 6.800 USD (~142 triệu đồng) trọn bộ cần Clarify + kim Concept MC] như là phương án “rút gọn không chịu thiệt” của mâm Innovation.

Tất cả kỹ thuật cơ khí và linh kiện quan trọng nhất của mâm Innovation đều hiện diện trong máy Innovation Compact; sự khác biệt chỉ là vóc dáng và khối lượng. Innovation Compact kém đàn anh Innovation vì chỉ sử dụng một khung chân đế duy nhất, thiếu một tầng bàn đế 3 chân và 1 tấm sub-platter mâm phụ bằng thép inox như máy Innovation. Người chơi hoan nghênh vì giá Innovation Compact tốt và, khi muốn nâng cấp thì hãng Clearaudio vẫn có thể cung cấp đầy đủ cấu kiện để lên đời theo tiêu chuẩn Innovation.

Đặc điểm kỹ thuật Innovation Compact:

Chi tiết chế tạo: khung máy được cắt theo hình kiềng 3 chân tối ưu hoá

Dùng cu-roa tròn truyền động mượt mà và thấm âm

Mâm xoay (thớt đĩa): thiết kế cân bằng động lực dày 7cm dùng vật liệu mới POM

Tốc độ: mạch điện tử thuận tiện chọn (33 1/3, 45, 78 vòng/phút)

Mô tơ mô-men lực xoắn cao của Clearaudio

Hệ thống “OSC” điều hòa tốc độ  tiên tiến bằng cảm biến quang học sai số ±0,05%

Trục CMB đặc biệt, bản quyền của Clearaudio giúp vòng quay trơn tru hơn trục thường 20%

Chân dạng chóp nón, mũi nhọn, có thể tinh chỉnh

Máy có 3 trụ, môtơ nằm trên 1 trụ còn lại 2 trụ để gắn 2 bộ cần - kim               

Khối lượng 14 kg

Kích thước (Rộng x Sâu x Cao): 48 x 48,5 x 17cm

Bảo hành các bộ phận cơ khí ngoài mũi kim và cu roa: 5 năm

Tay quay đĩa Clarify

Tay Clarify là một thiết kế mới nhất của Clearaudio hoàn toàn chế tạo thủ công tại Đức với vật liệu tốt nhất. Tay Clarify dài 9 inch (23cm) được chế tạo bằng sợi carbon hết sức nhẹ và cứng rắn, đuôi cần có nút chỉnh lực tì của kim qua ‘tạ cần - quả cân’ tinh chỉnh. Clearaudio sử dụng từ lực nâng tay Clarify theo nguyên lý chống ma sát, gốc cần không đứng tựa trên mũi nhọn của bệ đỡ tay và thiết kế thông minh này giúp tay Clarify có một tính linh hoạt vượt trội, có độ hạ kim, bám rãnh đĩa êm ái.

Kim Concept MC

Kim Concept MC có giá tham khảo 800 USD (~16,8 triệu đồng). Clearaudio là hãng giỏi nhất trong sản xuất kim MC từ năm 1978 và hộp kim Concept MC được nghiên cứu và sản xuất ra năm 2011 để phục vụ người muốn chơi kim MC với giá kim MM (vốn là loại kim rẻ hơn nhiều lần) với đảm bảo kim Concept MC đem lại giá trị âm thanh nổi bật. Lưu ý, phải chạy rà kim trên 50 giờ để đạt điểm ngọt và mới lắp xong phải chơi Clearaudio Concept MC khoảng 20 phút nó mới “vỡ tiếng”.

Thông số kỹ thuật kim Concept MC:

Đầu ra: 0,42mV ở 5cm/s

Khối lượng: 8,0g

Chất liệu cuộn dây (Coil): đồng OFC

Áp lực của đầu kim đề nghị: 2,0g

Nhiễu xuyên âm: Lớn hơn 30dB

Khác biệt giữa 2 kênh: Ít hơn 0,5dB

Trở kháng hộp kim: 11Ohm

Khung hộp kim bằng hợp kim nhôm-magiê với lớp bề mặt bằng gốm.

Khui thùng, lắp ráp

Innovation Concept là một cỗ máy cơ khí chính xác điều khiển chính xác bằng điện tử - tự động. Nó theo chủ nghĩa “đơn giản trên hết”. Khung đỡ - thiết bị vận hành – thiết bị công tác – thiết bị điều khiển… tất cả đều được chế tác tinh vi. Cỗ máy được xếp đặt cẩn trọng trong thùng carton to, từng chi tiết, bộ phận được bọc lót mút dẻo nhiều lớp cách ly. Người dùng sẽ lúng túng nếu thao tác một mình ở khâu lắp ráp vì nó bao gồm nhiều linh kiện tháo rời. Người mua nên nhờ chuyên viên Clearaudio lắp máy vì hiếm có ai trang bị cho mình các công cụ chuyên nghiệp trị giá đến khoảng 5.000 USD để cân chỉnh khi lắp.

Lấy bàn đế ra, chúng tôi kê nó trên tấm mi-ca ở vị trí chính tâm chân tổ ong Magic Hexa nằm dưới. Đế máy Innovation Compact có 3 chân bằng nhôm có mũi chân đinh nên Clearaudio cung cấp thêm 3 đĩa thép tròn bằng đồng xu khoét hố nón ở tâm để đỡ mũi chân đinh, chân đinh này có thể tinh chỉnh cho máy cân bằng theo thước bọt nước.

Các công cụ của chuyên viên dùng lắp đặt gồm: thước bọt nước kiểm tra mức độ thăng bằng của mặt kê đĩa than (có kèm theo máy); bộ thước ê ke (Alignment Gauge) định vị gốc cần gá trên một trong ba chân của máy) và đầu kim (khớp với điểm chọn nằm trên bộ thước ê ke đặt thẳng lên mặt mâm). Bộ chỉnh tốc độ và sau cùng máy chuyên dụng Clearaudio Azimuth Optimizer (giá 4.000 USD, ~84 triệu đồng) dùng để kiểm tra áp lực tỳ lên hai bên trái phải rãnh đĩa. Khi cân bằng tỳ lực thì âm thanh từ mâm  phát ra âm thanh 2 kênh trái phải tuyệt đối cân bằng (máy Azimuth Optimizer hiện số). Ráp, chỉnh mâm không dùng máy này, kết quả “cân bằng tỳ lực” đạt được chỉ từ 80% đến 95%.

Lắp xi-lanh CMB lên trục thép chính tâm ở bàn đế xong, chúng tôi lắp tiếp xi-lanh thép ốp ngoài trục gốm. Xi-lanh thép có vòng từ lực và trục gốm từ sẽ đóng vai trò như ổ bi (bạc đạn). Đầu dưới xi-lanh là vành đai thép từ và hai vành đai thép từ này cùng chiều đẩy nhau, giúp xi-lanh thép mang thớt đặt đĩa luôn luôn treo lơ lửng bằng “đệm từ trường”. Công nghệ này đã được Clearaudio lấy bản quyền và họ nói CMB là một canh tân quan trọng trong thiết kế mâm đĩa than, giúp tốc độ mâm chính xác tuyệt đối vì chỉ số ma sát đo được thấp nhất xưa nay.

Tiếp theo, chúng tôi gá mâm xoay màu đen lên trục xi-lanh thép từ. Mâm xoay làm bằng nhựa POM - vật liệu mới mà Clearaudio cho là ưu việt hơn Acrylic - Mâm xoay nhẹ nhàng, lướt êm với quán tính lớn. Nhờ trục gốm từ lực CMB, bàn xoay sẽ tiếp tục quay rất lâu - so với trục thép thường - trong trường hợp mất điện. Với đầu kim MC “mong manh”, đó là cả một đảm bảo quan trọng vì mất điện đột ngột mang lại nguy cơ gãy kim ở các máy dở. Trơn tru là thế mà chuyên viên lắp đặt vẫn chưa hài lòng. Chúng tôi giúp ông tháo mâm và trục quay ra, thao tác thêm một công đoạn bôi dầu bôi trơn của hãng (cung cấp theo máy) vào trục gốm.

Sau đó, chúng tôi lắp ráp cần vào chân trụ phải có sẵn bệ cần và gắn hộp kim Concept MC vào máng kim. Dùng ê ke chỉnh vị trí gốc cần và đầu kim xong, chúng tôi cơ bản “làm xong phần cơ”. Vị trí gốc cần có 2 thông số vị trí phải quan tâm là từ nó đến tâm mâm và chiều cao của cần so với mặt mâm (cần kim có độ cao tính toán so với mặt phẳng mâm và so với mặt đĩa sẽ chơi. Kiểm tra áp lực đầu kim lên rãnh đĩa (kỹ sư chọn mức 2,8g theo kinh nghiệm chứ không chọn 2,0g theo nhà sản xuất) xong, sử dụng đĩa than chuyên dùng của hãng và máy đo, kỹ sư kiểm tra phân bố áp lực kim lên 2 bên rãnh đĩa. Việc này hoá ra khá phức tạp, phải nhiều lần điều chỉnh khớp nối máng kim với cần để có được một độ nghiêng kim tối ưu cho cả 2 bên rãnh.

Lắp máy mất gần 2 giờ. Chuyên viên kể là nhiều audiophile không dùng “quyền trợ giúp”. Họ xem đâu đó quy trình rồi về tự lắp. “Phần lớn hỏng hóc, gãy kim và âm thanh hai kênh không cân là do khâu “đập phá” này. Họ có tiền, họ thích thế”, anh cười ra hiệu cho chúng tôi là việc đã xong. Anh không nghe thử vì đã quá quen với việc của mình.

Lựa đồ test

Chúng tôi sử dụng phono pre “gấu” Aesthetix Rhea (4.500 USD, ~94,5 triệu đồng) của Aesthetix (xem trên www.pcworld.com.vn), các ampli đèn tích hợp Rogue Audio Cronus Magnum, Separo SE300I cùng các cặp loa Images In Grey dB 10.6 (4 đường, 110W, 8Ohm, 93dB, 20Hz – 40KHz, chơi với Magnum); Kenwood KL-5080 (4 đường, 70W, 8Ohm, 103dB, 28Hz – 35KHz, chơi với Separo). Từ Aesthetix Rhea, chúng tôi dùng dây tín hiệu Synergistics Research Basik Activ nối với Separo và dây tín hiệu Synergistics Research Basik Activ SE nối với Magnum. Từ Magnum chúng tôi dùng dây loa Synergistics Research Basik còn từ Separo chúng tôi dùng dây loa Analysis Plus.

Những phút nghe thử đầu khiến chúng tôi hoang mang vì không định vị được chất âm. Lúc đó, chúng tôi chưa biết kim Concept MC cần chạy rà 15 – 20 phút. Sau một hai mặt đĩa, chúng tôi bắt đầu ‘nhận ra cỗ máy’: Âm thanh mà nó phát ra tự nhiên tuyệt đối, không hề gắng gượng hay ngoa ngoắt như âm thanh từ máy CD; chi tiết, bóc tách hoàn toàn nhưng vẫn hoà quyện triệt để như thể âm nhạc vốn thế và… ngọt lịm! Trong một lần nghe thử, một đồng nghiệp của chúng tôi cũng là audiophile nín thở, nói: “Chắc nó cũng chỉ trong hơn thôi chứ?”. Vâng, không chỉ là trong hơn mà là gần như trong vắt, trong tuyệt đối.

Chúng tôi sử dụng cả những đĩa khá cũ để xem việc đầu kim trượt tự do tuyệt đối trên rãnh đĩa sẽ mang lại kết quả nào. Với một vài mâm đĩa khá và mới 100% mà chúng tôi từng trải nghiệm, đĩa than đó bị sạn đến mức tưởng phải loại bỏ, thế nhưng trên Innovation Compact, tiếng sạn gần như biến mất! Dường như mũi kim MC “mảnh mai, dễ lách” cũng là một trong các nguyên nhân chính của sự cải thiện. Những đĩa mới hơn và đặc biệt là đĩa mới 100% gần như không còn tiếng sạn nào đến mức “lép bép” cả. Tiếng sạn nghe thấy ở các máy thấp cấp hơn nay thể hiện trên Innovation Compact chỉ xào xạc nhỏ “thì thầm và êm ái” không gây phân tâm.

Chúng tôi bỗng nhớ hoàn cảnh ra đời của CD. Người đề xuất CD là kỹ sư Mỹ ghiền nhạc. Ông không chịu nổi cảnh kim và đĩa than “tàn sát” nhau khi chơi nhạc. “Cần có một loại giao tiếp lấy thông tin lưu trữ trên đĩa mà không dựa trên cọ xát… (không tiếp xúc trực tiếp như kiểu “mài” mũi kim lên rãnh đĩa than vậy)”, ông nghĩ và đã tìm ra khả năng vận dụng laser và đĩa quang như về sau. Người sáng tạo ra nguyên lý CD có thể không phải là ông nếu lúc đó, ông đã có một mâm đĩa than như Innovation Compact hoặc tốt hơn…

Trong quá trình chơi, đĩa than nào cũng vậy, chúng tôi vệ sinh mặt đĩa bằng nước rửa Pure Plus của Agora Acoustics tới mức mặt đĩa không còn tý bụi bám. Thủ tục này lại biến thành một “phiên giải lao” hiệu quả xen kẽ giữa quá trình nghe các mặt đĩa. Số là, âm nhạc mà Innovation Compact mang lại cũng tác động như một thứ men quý, dùng nhiều khi chưa quen cũng dễ “lử đử”. Cái “ngấm” rất sâu của nó khác hẳn với thứ nhạc nghe từ CD vốn nghe bao nhiêu và nghe bao lâu cũng được.

Qua những lần tiếp xúc và nghe thử đầu, chúng tôi cho rằng Innovation Compact là cỗ máy xứng đáng để phấn đấu. Ngoài kim Concept MC, linh kiện xem ra có vẻ mong manh là dây cu-roa tiết diện tròn nhỏ. Chuyên viên ráp máy cho chúng tôi biết, sau 5 năm bán mâm Clearaudio, chưa thấy khách hàng nào hỏi lại về loại dây cu-roa này. Hơn nữa, trong trọn bộ theo máy có 2 dây cu-roa giống nhau để dùng và dự phòng. Vẻ đẹp cùng những công nghệ tiên tiến của Cleaaudio trong mâm đĩa than Innovation Compact có thể đem lại cho chủ nhân nhiều thập kỷ hạnh phúc với âm nhạc.

Nghe gì cũng hay

Sau mọi chuẩn bị, chúng tôi bước vào đêm trải nghiệm với một tâm trạng thoải mái. Việc nghe “dỏng tai” với thiết bị này là không cần thiết vì nó “rót nhạc vào tai”. Ở đĩa than (LP) “Ilana Vered – Tchaikovsky Piano Concerto No1 và Racmaninov Piano Concerto No2 (Decca Records 1981)”, tiếng piano cất lên dõng dạc, ngân vang như chuông. Trong tương quan cùng dàn nhạc ở cả 2 concerto đỉnh, piano đúng là cây đàn vua, “trị vì” dàn nhạc. Đáng nói, tiếng piano lẫn các bộ nhạc cụ của dàn nhạc đều được thể hiện rất nho nhã, thăng hoa trong kiềm chế, quý phái. Những nốt cao nhất của các đoạn chạy cao trào nhấn dứt khoát và mạnh đến “xé tai” được Ilana Vered trình bày xuất sắc mà dàn loa vẫn không bị “rách tiếng”.

Ở LP “Mozart Violin Concertos No1 B-Flat K207 & No2 D-Major, K211 – Yehudi Menuhin – The Bath Festival Orchestra”, chúng tôi quên đi mặc cảm cho rằng mâm quay đĩa than khó có thể tái tạo tiếng violin như máy quay băng, đặc biệt là máy quay băng cối. Số là định dạng băng lấy tiếng nhờ cọ xát theo chiều dài của băng với đầu từ sẽ ưu ái hơn cho tiếng đàn kéo bằng ắc sê (có bề mặt phẳng như sợi băng) trượt trên dây đàn violin. Định dạng đĩa than và cách lấy tiếng nhờ trượt “đầu kim nhất điểm” trên bề mặt rãnh đĩa không giống ở băng nhiều khả năng sẽ ưu ái hơn cho piano “tiếng một, tiếng một”… Khi Menuhin chơi, mọi người luôn luôn có cảm tưởng về một “màn biểu diễn mẫu”, như để học sinh nghe vậy và tiếng đàn bậc thầy của ông ở các concerto khó chơi của Mozart thật nuột nà, châu báu.

Ở “LP Haydn Cello Concerto & Boccherini Cello Concerto – Fournier (Cello)”, chúng tôi gặp lại tượng đài cello thế giới người Pháp với những tiếng đàn sâu lắng, sắc sảo và uyên thâm. Như Ilana Vered và Menuhin, nghe qua dàn với Innovation Compact, cảm tưởng đang ngồi đối diện với Fournier. Có một số nốt giằng ắc sê của ông khiến chúng tôi như nhìn ngay mắt dây bass đang rung bần bật, rất thật. Một bộ dàn analogue khủng với Innovation Compact và các thiết bị đèn như phono pre Aesthetix Rhea và Magnum thật lý tưởng để tái tạo tiếng Cello. Cả dàn nhạc giao hưởng chơi cùng cũng vậy.

Chúng tôi đặt tiếp 1 đĩa kinh điển cho guitar là nhạc cụ bình dân. Đó là “John Williams/Eugene Ormandy & Members of The Philadelphia Orchestra: Rodrigo – Concerto de Aranjuez và Castelnuovo-Tedesco - Concerto in D”. Trong Concerto de Aranjues nhiều âm rải (rasgueardo) lấy tiếng bằng cách tuần tự búng rải ngón gảy ngược theo lưng móng từ ngón đeo nhẫn đến ngón trỏ đáng lẽ sẽ đầy ‘chát chúa’. Thế nhưng, những tiếng rasgueardo thể hiện qua bộ dàn với Innovation Compact đủ dịu, ngọt trong khi vẫn đanh, nảy, gọn, dứt khoát như kịch bản...

Với LP “John Dennver’s Greatest Hits” huyền thoại một thời (thu thanh từ 1969 – 1973; phát hành vào dịp mua sắm tháng 11/1973 ở Mỹ), chúng tôi nghe nó với một sự cảm nhận đầy thuận lợi. Trong một lần nghe thử, chúng tôi đã cho đồng nghiệp nghe cùng. Anh ấy nói: “Khác hẳn những lần nghe trước!”. Đúng là nó không chỉ có trong hơn mà còn trong vắt, sâu sắc, uyển chuyển... Một John Dennver hồn hậu khi nào giờ lại được bổ sung thêm tính cách… đầy tinh tế nữa. Mới thấy, người nghe sẽ được gặp những nghệ sĩ lớn hơn rất nhiều so với hiện trạng nếu chịu khó đầu tư và đầu tư đúng đắn vào dàn máy.

Chúng tôi nghe ABBA Arrival. ABBA là một ban nhạc rất thành công. Nghe họ ở tâm trạng nào, trên bộ dàn nào cũng hay. Cuối cùng, chúng tôi lục tìm một bộ đĩa chưa nghe. Đó là 1 Box 2 LP ghi nhạc Lehar với danh ca giọng soprano Elisabeth Schwarzkopf. Opera The Merry Widow (Die Lustige Witwe) của ông thật khác lạ so với các nhạc sĩ Opera nổi tiếng thế giới khác. Có một cái gì đó giữa đống ồn ào, huyên náo… Bộ đĩa hay cần được nghe lại nhiều lần. Cả thanh nhạc cũng được Innovation Compact đưa lên đỉnh.

Cung cấp thiết bị: Audio Choice.